Rüzgarın Yelesi

Atlar, Türklerin tarih ve coğrafya kitaplarının her sayfasında dört nala koştururlar.


Bolayır'a giderseniz bir gün, ayçiçeklerinin küçük güneşler gibi tarlalara düştüğü bir yolun yakınında Namık Kemal'in mezarını göreceksiniz. Vatan şairinin hemen yanı başında türbeyi andıran bir mezar daha vardır. İçeri girip gözünüz karanlığa alıştığında, başı sarıklı sandukayı fark edeceksiniz. Orada yatan, Rumeli Fatihi olarak anılan Süleyman Paşa'dır. Süleyman Paşa sonsuz uykusunda yalnız değildir. Bir yanındaki mezarda 'lalası', diğer yanında ise, şimdi sıkı durun, 'atı' yatmaktadır. Paşa, öğretmeni ve onu yıllarca sırtında taşıyan emekçisi ile birlikte yan yanadır. Osmanlı tarihi, atlarla sahiplerinin vefa yüklü öyküleriyle doludur. Lala Şahin Paşa'nın atları da, Karacaahmet'te onunla yan yana yatarlar. Genç Osman, çok sevdiği Sisli Kır adlı atı için saray bahçesinde ona bir mezar yaptırmıştır.





KANATLI ATLAR
At, Türklerin tarihinde gerçek bir emekçidir. Kaşgarlı Mahmud, "At, Türkün kanadıdır" der. Pegasus bu sözü kıskanır mı, bilmem! Ama Orta Asya'daki şamanlık dönemlerine kadar giden kanatlı at öyküleri olduğunu biliyoruz. Öyle ki, atlar ölen bir yiğidi öbür dünyaya ***ürüyor ya da oradan yeryüzüne geri getiriyorlardı. Herkesin birleştiği nokta, atın ehlileştirilmesinin MÖ 4000-3500 yıllarında Orta Asya bozkırlarında Proto-Türk toplumları tarafından başarıldığıdır. Dünyanın bilinen ilk halısı olan 'Pazırık Halısı', bir buzulun içinde bir atın sırtında bulunmuştu. Göçer Türklerin kadınları da iyi biniciydiler, hatta bebelerini bile, gerektiğinde at sırtında emziriyorlardı. Bu dönemlerde Türkler at eti yediler, at sütünden yaptıkları kımızı içtiler.
'Ata sporu' diye tanımladığımız sporlar arasına yerleştirdiğimiz bir atlı oyun vardır: Cirit...
II. Mahmud tam bir cirit hastasıydı! Hem seyretmeye, hem de oynamaya bayılıyordu. 1816'da kıran kırana geçen bir cirit mücadelesinde Harem ağalarından Şuayip Ağa attan düşerek ölünce, rakip takımlar arasındaki gerginlik altı ay sonra doruğa çıktı. Bir cirit karşılaşmasında Harem ağaları ve Seferliler oyun için değil, intikam için birbirlerine girince, oyunu yarıda kestiren Padişah bir daha da cirit oynatmadı.







KAHRAMANLARIN ATLARI
Tarihe şöyle bir bakın, atsız kahraman var mı? Köroğlu'dan Zaloğlu Rüstem'e, Battal Gazi'den Büyük İskender'e kadar gerçek ya da hayali kahramanların hepsi atlarıyla birlikte anılırlar. Ağrıdağı Efsanesi adlı yapıtıyla bize bir "dil baharı" armağan eden Yaşar Kemal, Ahmet'le Gülbahar'ın aşkını ölümsüzleştirirken, Beyazıt Paşası Mahmut Han'ın atını Ahmet'in kapısına gönderir. Ahmet kapısından ayrılmayan ve kimin olduğunu bilmediği bu atı üç kere salsa da, at geri gelir. Koşumlarından bellidir ki, at "şunun bunun" atı değildir. Töreye göre, üç kere saldığı halde üçünde de geri dönen at, artık Ahmet'e yadigardır. Ama Mahmut Han töreyi hiçe sayacak ve atını isteyecektir. Sonrası mı? Sonrasını Ağrıdağı Efsanesi'nde okuyabilirsiniz!
Sonra bir gün atlar, kitaplardan koşarak çıkıp istasyondaki bir ressamla karşılaştılar! Yoksa ressam mı onlarla çayırda karşılaştı? Ya da ışığın altında çarpıştılar mı desek? Her ne ise, karşılaşma ya da çarpışma, Orhan Peker resim sanatına, 'Atlar' dizisiyle olağanüstü güzellikte imzalar attı. Atlar için diyordu ki: "İlkin sırtlarına atılan yamalı kilimlerde, boyunlarındaki mavi boncuklarda beni resim yapmaya çeken bir şey oldu herhalde. Ne var ki konu beni salt resim yönünden etkilemekle kalmaz, bir şey söylemeye iter..."
At deyince neler neler gelir insanın aklına! Faytonlar, at arabaları, süvari alayları, Truva atı, Alaçatı'ya adını veren Alaca At, Kars'ta Ani'de kışın kızakları çeken atlar, Veliefendi Hipodromu, sütçü beygirleri, aygırlar ve kısraklar, Karacabey Harası, Güzel Atlar Ülkesi Kapadokya, jokeyler, Arap atları, atlı tramvay, Beyoğlu'nda kurulan ilk at hastanesi, ahırlar, at biçimindeki mezar taşları, Ömer Seyfettin'in 'Kaşağı' adlı öyküsü, nalbantlar, koşumlar ve eyerler, üzengiler, kişnemeler, tımarlı sipahiler, taylar, Malakan atı, safkan, sağrı, Hititlerden kalan tarihin ilk at eğitim kitabı 'Kikkuli'nin At Kitabı' ve daha niceleri...











ATLARIN DÖRT NALA KOŞTUĞU ŞİİRLER
Atlar dörtnala koşarken şairler de boş durmadılar, rüzgârın yeleleri için şiirler yazdılar. Bu satırların yazarı da, bir gün lisedeki Tarih dersinde öğretmenine Malazgirt Savaşı'nda kaç atın öldüğünü sormuş ve yanıt olarak sıkı bir azar işitmişti. Oysa o, atların savaşlarda en az cengaverler kadar önemli olduğunu söylemeye çalışmıştı yalnızca! Yıllar sonra şöyle bir şiir düştü bir kitabına: "amca / amca atına sorsana / o bilir / kaç at ölmüş Malazgirt Savaşı'nda // arabacının hacıyeşili gözlerine / gökdelenin on beşinci katından seslendi çocuk / ve yaşlı adam / kılkeçe heybesinden / eski püskü tarih kitapları çıkararak / doldurdu atının yem torbasına"... Ve başka bir gün bir İlhan Berk şiirinde aşklara, atlara ve dağlara rastladı, sevindi: "...Seni düşündükçe / Gül dikiyorum elimin değdiği yere / Atlara su veriyorum / Daha bir seviyorum dağları."
Bence içinden atlar geçen şiirlerin en güzeli, soyadında yılkı atları gezinen Fazıl Hüsnü Dağlarca'dır. Bu yazıyı, o şiirle, 'Bağışlama' ile bitirelim ve yorulan atlara su verelim: "Atlar insanları sever / At gibi sevdim seni. / Atlar uzakları sever / Upuzundum. / Atlar çoğulu sever / Çoğalmıştır uluslar uluslarla hep. / Atlar / Bağışlar duyuyor musun geçtiği atları."

SEVİYELİ BİR PAYLAŞIM ADINA:

İYİ GÜNLER DİLERİM VE HERŞEY GÖNLÜNÜZCE OLSUN...

<=== SAYGILAR ===>